Vic nghiờn cu ni quy, chớnh sỏch ca n v giỳp kim toỏn viờn xỏc nh xem xột
cỏc quyt nh ca nh qun lý cú phự hp vi lut phỏp, vi chớnh sỏch hin hnh ca
doanh nghip hay khụng, c bit l giỳp kim toỏn viờn t c s hiu bit v h
thng kim soỏt ni b ca doanh nghip.
+ Cỏc ti liu khỏc nh cỏc vn bn lut, ch chớnh sỏch cú liờn quan n n v; cỏc
bỏo, tp chớ cp nht nhng thụng tin mi nht v kinh t, k thut v nhng vn
m xó hi quan tõm n doanh nghip.
- Thu thp thụng tin t n v cp trờn ca doanh nghip. Phng phỏp ny s giỳp
kim toỏn viờn cú thờm c cỏc thụng tin v cỏc vn cú liờn quan n doanh nghip.
- Quan sỏt trc tip mt s hot ng ch yu ca doanh nghip.
iu ny rt hu ớch vỡ s to c hi cỏc kim toỏn viờn tip cn v quan sỏt v thit
k v vn hnh ca h thng kim soỏt ni b, giỳp cho kim toỏn viờn hiu khỏi quỏt
v phng thc s dng v bo v ti sn, s b ỏnh giỏ v kim soỏt ni b v giỳp
kim toỏn viờn ỏnh giỏ phõn tớch cỏc trng yu kim toỏn.
Trao i, phng vn cỏc cỏn b qun lý v nhõn viờn cú trỏch nhim ca doanh nghip.
Qua nhng cuc tip xỳc, ngoi vic tỡm hiu v phng din chuyờn mụn, kim toỏn
viờn cng ỏnh giỏ s b v nng lc, phm cht cỏc nhõn viờn ca doanh nghip.
- Phõn tớch chung: Phõn tớch tng quỏt cỏc ch tiờu trờn bỏo cỏo ti chớnh ca doanh
nghip thụng qua s bin ng cỏc ch s ti chớnh qua cỏc nm, c cu cỏc ch tiờu trờn
bỏo cỏo ti chớnh,; phõn tớch nhng thun li v khú khn ch yu nh hng trc
tip v giỏn tip n tỡnh hỡnh hot ng v tỡnh hỡnh ti chớnh ca doanh nghip.
Phõn tớch chung v tỡnh hỡnh ti chớnh v hot ng ca doanh nghip giỳp kim toỏn
viờn hiu rừ hn v tỡnh hỡnh hot ng ca doanh nghip, phỏt hin nhng bin ng
bt thng qua ú giỳp d oỏn v nhng khu vc cú ri ro hot ng, ri ro kim toỏn
cao.
2. ỏnh giỏ h thng kim soỏt ni b ca doanh nghip c kim toỏn
2.1. Mc ớch
- Xỏc nh c cỏc khớa cnh v mc trng yu, hn ch c ri ro kim toỏn.
- Nhm la chn phng phỏp kim toỏn v mu kim toỏn phự hp.
- Tit kim c thi gian v nhõn lc cho cuc kim toỏn.
2.2. Ni dung
- Xem xột c cu t chc, c ch hot ng, mi quan h ca h thng kim soỏt ni b.
- ỏnh giỏ tớnh hiu lc, hiu qu v tin cy ca h thng kim soỏt ni b.
- Xem xột, phỏt hin nhng hn ch ca h thng kim soỏt ni b ca doanh nghip.
- Trng hp kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh hp nht ca tp on, bỏo cỏo ti chớnh tng
hp ca tng cụng ty, phi xem xột thờm cỏc quan h, c ch kim soỏt ca cỏc cụng ty
con, cụng ty liờn doanh, liờn kt, cỏc cụng ty thuc v trc thuc.
- Xỏc nh ri ro kim soỏt.
2.3. Phng phỏp thu thp thụng tin
- Xem xột ti liu ca cỏc ln kim toỏn trc, cỏc ti liu v cỏc cuc thanh tra hay
kim tra ca cỏc c quan cú thm quyn ó c tin hnh, cỏc cuc kim tra trong ni
b doanh nghip c kim toỏn.
5
- Trao i, phng vn vi ban lónh o doanh nghip v cỏ nhõn cú liờn quan.
- Thu thp, nghiờn cu cỏc ti liu, cỏc vn bn v iu l, quy ch hot ng, h thng
kim soỏt ni b ca doanh nghip c kim toỏn.
- Quan sỏt, kim tra, th nghim tuõn th cỏc hot ng ca doanh nghip.
3. Xỏc nh ri ro kim toỏn
Da vo ni dung v ri ro kim toỏn nh ó cp trong Mc 4 Chng II Quy trỡnh
kim toỏn ca Kim toỏn Nh nc ban hnh kốm theo Quyt nh s 04/2007/Q-
KTNN ngy 02/8/2007 ca Tng Kim toỏn Nh nc, kim toỏn viờn cn tin hnh cỏc
th tc phõn tớch mt cỏch t m cỏc thụng tin cng nh cỏc ỏnh giỏ ó thu thp c t
hot ng, lnh vc kinh doanh, h thng kim soỏt ni b nh ó cp trờn thit
k cỏc th tc kim toỏn cn thit nhm hn ch thp nht ri ro kim toỏn. Vic xỏc
nh ri ro kim toỏn cn c thc hin mt cỏch liờn tc trong tt c cỏc bc ca quy
trỡnh kim toỏn. Tuy nhiờn bc chun b kim toỏn ch tin hnh xỏc nh mc
tng th xỏc nh cỏc vn cn lu ý v cỏch thc x lý cho cỏc bc tip theo ca
quy trỡnh.
Trờn c s cỏc ti liu, thụng tin thu thp c t hot ng, lnh vc kinh doanh ca
doanh nghip v cỏc thụng tin t h thng kim soỏt ni b, kim toỏn viờn cn a ra
cỏc xột oỏn s b v mc ca tng loi ri ro (cao, trung bỡnh, thp) do cỏc nguyờn
nhõn sau:
- Do ngnh ngh v tớnh cht hot ng kinh doanh ca doanh nghip to ra cỏc c hi xy
ra gian ln, sai sút v mt ti chớnh liờn quan n hot ng thu, chi tin ca doanh nghip;
- Do tp quỏn vn húa hay thúi quen ng x lm sai lch cỏch nhỡn nhn v gian ln cho
rng chỳng ch l bỡnh thng hoc ging nh cỏc sai sút khụng ỏng k;
- Do h thng kim soỏt ni b yu (yu t quy trỡnh hoc con ngi) liờn quan n cỏc
hot ng kinh doanh d b gian ln m khú phỏt hin c;
- Do ý chớ ch quan ca lónh o doanh nghip nhm t mt mc tiờu no ú do ỏp lc
ca hot ng kinh doanh hoc d lun trong doanh nghip v ca xó hi.
- Do quy mụ, ln ca tp on, tng cụng ty, s lng cỏc cụng ty con, cỏc doanh
nghip thuc v trc thuc.
Da trờn s phõn tớch cỏc xột oỏn trờn, kim toỏn viờn cn a ra cỏc th tc phõn tớch,
thit k v tin hnh th tc kim toỏn cn thit xem xột v ri ro kim toỏn, thu thp
cỏc gii trỡnh ca cỏc b phn cú liờn quan. Trờn c s ú hng dn cỏc bin phỏp x
lý trong tng trng hp c th, quỏ trỡnh xem xột ny phi c thc hin phự hp vi
mc tiờu, phm vi v cp ca tng cuc kim toỏn.
4. Xỏc nh mc trng yu kim toỏn
Tuõn th chun mc kim toỏn v tớnh trng yu, kim toỏn viờn cn a ra cỏc xột
oỏn v mc trng yu da trờn:
- Mi quan h gia mc trng yu v mc ri ro kim toỏn;
- Cỏc ỏnh giỏ v mt nh tớnh v nh lng.
Kim toỏn viờn cn da trờn cỏc thụng tin thu thp c v t kinh nghim ngh nghip
ỏnh giỏ mi quan h gia mc trng yu v mc ri ro kim toỏn i vi
tng khon mc trong bỏo cỏo ti chớnh khi xỏc nh bn cht, thi gian v phm vi ca
cỏc th tc kim toỏn cn thc hin.
6
Da trờn mc tiờu ca cuc kim toỏn, kim toỏn viờn a ra cỏc xột oỏn tp trung vo
cỏc khon mc c coi l trng yu trờn bỏo cỏo ti chớnh vớ d: Lói trc thu hoc
l; Doanh thu; Hng tn kho; Cụng n khú ũi; Vay n; cỏc ch tiờu hp nht trờn
bỏo cỏo ti chớnh hp nht ca cụng ty m hoc bỏo cỏo ti chớnh tng hp ca tng
cụng ty.
Kim toỏn viờn da trờn s hiu bit v doanh nghip v ỏp dng xột oỏn ngh nghip
lng húa mc trng yu da trờn t l phn trm (%) i vi tng sai lch ca cỏc
ch tiờu trng yu trờn bỏo cỏo ti chớnh. Vic tớnh toỏn t l phn trm cỏc sai lch
xỏc nh mc trng yu cn xem xột trong mi quan h vi cỏc quy nh ca doanh
nghip v ca lut phỏp, mc nhy cm cng nh giỏ tr c th ca tng khon mc
trờn bỏo cỏo ti chớnh. Mc nhy cm bao hm cỏc vn ch yu sau:
- Vic tuõn th cỏc quy nh ca c quan cú thm quyn;
- Cỏc mi quan tõm ca cỏc c quan Nh nc cú thm quyn trong qun lý v iu
hnh nn kinh t;
- D lun xó hi i vi cỏc vn kinh t.
Cn lu ý l trong giai on chun b kim toỏn phi xỏc lp mc trng yu. Khi chun
b hon thnh kim toỏn, mc trng yu cú th phi iu chnh li theo cỏc ch tiờu thc
t ó c xỏc nh. Ngoi ra, ngay t giai on chun b kim toỏn, kim toỏn viờn cú
th ch ng xỏc lp mt mc trng yu thp hn mc d tớnh tng kh nng phỏt
hin sai lch trờn bỏo cỏo ti chớnh v gim ri ro kim toỏn.
5. Lp k hoch kim toỏn ca on kim toỏn
Trờn c s kho sỏt thu thp v ỏnh giỏ thụng tin v h thng kim soỏt ni b, thụng
tin v ti chớnh v cỏc thụng tin khỏc ca doanh nghip, Trng on kim toỏn lp k
hoch kim toỏn theo hng dn ti Mc 5 Chng II Quy trỡnh kim toỏn ca Kim
toỏn Nh nc ban hnh kốm theo Quyt nh s 04/2007/Q-KTNN ngy 02/8/2007
ca Tng Kim toỏn Nh nc v cỏc vn bn sa i, b sung i vi tng thi k cho
phự hp v:
- Mc tiờu;
- Ni dung;
- Phm vi v gii hn;
- Phng phỏp kim toỏn;
- K hoch nhõn s, thi gian, chi phớ, b trớ c cu on kim toỏn.
5.1. Mc tiờu ca vic lp k hoch kim toỏn
Mc tiờu ca vic lp k hoch kim toỏn l cú th thc hin cụng vic kim toỏn
ỳng hng, t mc ớch, hiu qu, tit kim chi phớ v theo ỳng thi gian d kin.
5.2. Ni dung k hoch kim toỏn
- Thụng tin v hot ng ca n v:
Bao gm thụng tin chung v kinh t, c im ca lnh vc kinh doanh, kt qu ti
chớnh, nng lc ca Hi ng qun tr, Ban giỏm c, chớnh sỏch ca doanh nghip, mc
tiờu hot ng ca doanh nghip,
- ỏnh giỏ v h thng kim soỏt ni b ca doanh nghip:
7
Bao gm chớnh sỏch k toỏn v nhng thay i trong chớnh sỏch ú, nh hng chớnh
sỏch mi v k toỏn; nhng im quan trng trong h thng kim soỏt ni b m kim
toỏn viờn d kin thc hin cỏc th nghim.
- Mc tiờu ca cuc kim toỏn:
Trờn c s mc tiờu kim toỏn chung hng nm ca Kim toỏn Nh nc v yờu cu
ca tng cuc kim toỏn xỏc nh mc tiờu c th. Mc tiờu kim toỏn phi phự hp
vi cỏc vn bn hng dn ca Kim toỏn Nh nc. Thụng thng mc tiờu kim toỏn
i vi doanh nghip l:
+ Xỏc nhn tớnh trung thc, hp lý ca bỏo cỏo ti chớnh;
+ ỏnh giỏ, nhn xột vic tuõn th phỏp lut, chớnh sỏch ch ti chớnh k toỏn ca
doanh nghip;
+ ỏnh giỏ tớnh kinh t, tớnh hiu qu, tớnh hiu lc trong vic qun lý ti sn v tin
vn ca Nh nc.
- Ni dung kim toỏn:
Ni dung kim toỏn phự hp vi ni dung trong Quyt nh kim toỏn. Thụng thng
ni dung kim toỏn bao gm:
+ Kim toỏn ti sn v ngun vn;
+ Kim toỏn doanh thu, thu nhp, chi phớ v kt qu kinh doanh;
+ Kim toỏn thu v cỏc khon phi np ngõn sỏch nh nc;
+ Kim toỏn vic chp hnh Lut, chớnh sỏch ch ca Nh nc;
+ Kim toỏn ỏnh giỏ hiu qu, kh nng m bo an ton vn kinh doanh ca Nh
nc trong doanh nghip.
- Phm vi v gii hn kim toỏn.
- Xỏc lp mc trng yu v ỏnh giỏ ri ro kim toỏn.
- Phng phỏp, thi gian, chi phớ v b trớ nhõn lc:
Bao gm phng hng ỏp dng cỏc k thut kim toỏn i vi nhng khon mc ch
yu ca bỏo cỏo ti chớnh, c xõy dng da trờn mc trng yu v ri ro kim toỏn
ó c xỏc nh v ỏnh giỏ.
- Cỏc vn khỏc:
+ Nhng vn cn phi quan tõm nh: cỏc tn ti ca nhng cuc kim toỏn trc hay
nhng vn khỏc c d lun quan tõm;
+ D kin chi phớ cho cuc kim toỏn.
6. Phờ duyt k hoch v cỏc vn khỏc
Trỡnh t cỏc bc tin hnh vic phờ duyt k hoch kim toỏn c thc hin theo
hng dn ti Mc 6 v Mc 7 Chng II Quy trỡnh kim toỏn ca Kim toỏn Nh nc
ban hnh kốm theo Quyt nh s 04/2007/Q-KTNN ngy 02/8/2007 ca Tng Kim
toỏn Nh nc v cỏc quy nh hin hnh ca Kim toỏn Nh nc.
Chng III
THC HIN KIM TON
8
Trỡnh t, th tc thc hin bc Thc hin kim toỏn doanh nghip nh nc theo cỏc
quy nh ti Quy trỡnh kim toỏn ca Kim toỏn Nh nc ban hnh kốm theo Quyt
nh s 04/2007/Q-KTNN ngy 02/8/2007 ca Tng Kim toỏn Nh nc. Quy trỡnh
ny quy nh c th mt s ni dung sau:
1. Nghiờn cu v ỏnh giỏ h thng kim soỏt ni b
Trỡnh t, th tc thc hin ni dung ny thc hin theo quy nh ti Mc 2.1 Chng III
Quy trỡnh kim toỏn ca Kim toỏn Nh nc ban hnh kốm theo Quyt nh s
04/2007/Q-KTNN ngy 02/8/2007 ca Tng Kim toỏn Nh nc v cỏc quy nh c
th sau:
1.1. ỏnh giỏ mc ri ro kim soỏt t c t h thng kim soỏt ca n v
c kim toỏn v nh hng ti bn cht v phm vi ca th tc kim toỏn chi tit
Kim toỏn viờn khi thc hin kim toỏn phi ỏnh giỏ mc ri ro kim soỏt t c
t kim tra h thng kim soỏt ni b ca n v.
Khi ỏnh giỏ c mc ri ro kim soỏt t c t h thng kim soỏt ni b, trờn
c s quan h n cỏc c s dn liu bỏo cỏo ti chớnh, kim toỏn viờn cú th xỏc nh
bn cht v phm vi thc hin th tc kim toỏn chi tit. Phm vi ca th nghim c bn
cú th phi tng lờn nu kt qu kim tra h thng kim soỏt ni b cho thy h thng
kim soỏt hot ng khụng hiu qu.
Cụng vic kim toỏn da trờn s ỏnh giỏ ri ro ca kim toỏn viờn. Nu ri ro kim
soỏt c ỏnh giỏ cng ln thỡ cn nhiu bng chng kim toỏn tin cy v phự hp t
thc hin th tc kim toỏn chi tit. Kim toỏn viờn xem xột thu thp c s m
bo kim toỏn t quy trỡnh phõn tớch trc, sau ú s tin hnh kim tra chi tit nu thy
cn thit.
1.2. Ghi chộp ri ro kim soỏt
Kim toỏn viờn cn ghi chộp cỏc gii phỏp tng th nhm xỏc nh cỏc ri ro ó c
xỏc nh v sai sút trng yu i vi bỏo cỏo ti chớnh cng nh bn cht, thi gian, v
phm vi ca cỏc th tc kim toỏn tip theo, mi liờn h gia cỏc th tc ú vi cỏc ri
ro ó xỏc nh mc hp lý ca c s dn liu, v kt qu ca cỏc th tc kim toỏn.
Ti liu kim toỏn phi nờu rừ cỏc vn sau õy:
- Trng yu, ri ro ó xỏc nh;
- Phn hi ca Ban qun lý n v;
- Mi liờn h gia cỏc ri ro kim toỏn trng yu vi khu vc v c s dn liu bỏo cỏo
ti chớnh;
- Phng phỏp kim toỏn la chn nhm hn ch nhng ri ro ny.
2. Kim toỏn s d u nm
i vi cỏc cuc kim toỏn cỏc doanh nghip nh nc khụng c Kim toỏn Nh
nc thc hin kim toỏn nm lin k trc ú, phi thc hin kim toỏn s d u nm
ca cỏc khon mc trờn bng cõn i k toỏn v cỏc khon mc cú liờn quan trờn cỏc
bỏo cỏo ti chớnh khỏc ca nm trc.
Cỏc s d u nm c da trờn cỏc s d cui nm trc v phn ỏnh nhng nh
hng ca:
- Cỏc chớnh sỏch k toỏn ỏp dng cho nm trc;
9
- Cỏc giao dch ca nm trc.
2.1. Cỏc chớnh sỏch k toỏn ỏp dng cho nm trc
m bo rng cỏc chớnh sỏch k toỏn c ỏp dng nht quỏn hoc nhng thay i
trong cỏc chớnh sỏch k toỏn c xem xột mt cỏch hp lý, cỏc th tc cn thc hin l:
- R soỏt nhng kt qu ca cỏc th tc kim toỏn thc hin trong nm hin nay xỏc
nh cú s thay i no trong cỏc chớnh sỏch k toỏn hay khụng.
- i vi nhng thay i c xỏc nh, kim tra xem bn cht v nh hng ca thay
i ú ó c trỡnh by hp lý theo cỏc chớnh sỏch k toỏn ca Nh nc quy nh hay
cha.
Nu cỏc chớnh sỏch k toỏn k hin ti doanh nghip khụng c ỏp dng nht quỏn liờn
quan ti cỏc s d u nm v nu thay i cha c hch toỏn ỳng n v trỡnh by
hp lý, kim toỏn viờn cú th a ra ý kin chp nhn tng phn hoc ý kin khụng
chp nhn.
2.2. Cỏc giao dch ca nm trc
- Trong trng hp bỏo cỏo ti chớnh ca nm trc ó c kim toỏn bi kim toỏn
viờn khỏc, kim toỏn viờn cn xem xột h s kim toỏn nm trc.
- Nu bỏo cỏo kim toỏn ca nm trc c sa i, xem xột liu cỏc th tc cn a
thờm vo hoc tng cng trong nm hin ti nờu ra vn dn n kt qu sa i
bỏo cỏo.
- i chiu cỏc s d t Bng cõn i s phỏt sinh ca nm trc vi s k toỏn ca
nm nay v iu tra nhng chờnh lch (nu cú).
Sau khi ỏp dng cỏc th tc nờu trờn, nu kim toỏn viờn khụng t c cỏc m
bo t vic ỏp dng cỏc th tc nờu trờn, hoc khụng th xem xột h s kim toỏn ca
cuc kim toỏn nm trc, kim toỏn viờn cn thc hin cỏc th tc kim toỏn khỏc
bng cỏch xem xột mc trng yu v ri ro la chn s d kim tra.
3. Thc hin cỏc th tc kim toỏn i vi cỏc khon mc trờn bỏo cỏo ti chớnh
3.1. Kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh doanh nghip
Mc ny hng dn th tc tc kim toỏn chi tit cỏc khon mc ch yu i vi bỏo
cỏo ti chớnh ca riờng cụng ty m v cỏc doanh nghip khụng phi l cụng ty m (cụng
ty con, cụng ty thnh viờn thuc tng cụng ty, cỏc doanh nghip c lp, ph thuc)
c lp theo phng phỏp giỏ gc. Ni dung cỏc th tc kim toỏn cỏc khon mc bỏo
cỏo ti chớnh gm:
- Xỏc nh phm vi kim toỏn ca khon mc;
- Xỏc nh c s dn liu v ri ro kim toỏn;
- Cỏc th tc kim toỏn.
Th tc kim toỏn cỏc khon mc ch yu trờn bỏo cỏo ti chớnh doanh nghip nh nc
thc hin theo Ph lc kốm theo Quy trỡnh ny.
3.2. Kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh hp nht ca tp on, bỏo cỏo ti chớnh tng hp
ca tng cụng ty nh nc
Bỏo cỏo ti chớnh hp nht c lp cho cụng ty m trong quan h cụng ty m - con ca
mt tp on hoc tng cụng ty. Bỏo cỏo ti chớnh hp nht c lp theo phng phỏp
vn ch s hu v vic lp bỏo cỏo ti chớnh hp nht phi tuõn theo cỏc nguyờn tc quy
10
nh ti Lut K toỏn v h thng chun mc k toỏn v lp bỏo cỏo ti chớnh tng hp v
bỏo cỏo ti chớnh hp nht.
3.1.1. Phm vi kim toỏn
Kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh hp nht ca cụng ty m - tp on hoc tng cụng ty bao
gm:
- Kim toỏn cỏc khon mc bỏo cỏo ti chớnh ca cỏc cụng ty con dựng lp bỏo cỏo
ti chớnh hp nht ca cụng ty m hoc tng cụng ty.
- Kim tra cỏc s k toỏn hp nht ca cụng ty m - tp on hoc tng cụng ty.
- Kim tra cỏc bỳt toỏn iu chnh cỏc khon mc theo phng phỏp vn ch s hu.
3.1.2. C s dn liu v cỏc ri ro kim toỏn
Vic xỏc lp c s dn liu v cỏc ri ro kim toỏn cỏc khon mc trong bỏo cỏo ti
chớnh hp nht c thc hin nh cỏc khon mc bỏo cỏo ti chớnh ca mt doanh
nghip c trỡnh by trong Ph lc 01 kốm theo Quy trỡnh ny. Tuy nhiờn, cỏc khớa
cnh c th c xỏc lp khi kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh hp nht nh sau:
- Tớnh hin hu: S liu cỏc khon mc ca bỏo cỏo ti chớnh hp nht c tng hp t
cỏc bỏo cỏo ti chớnh ca cỏc cụng ty con v s sỏch k toỏn v vic iu chnh cỏc
khon mc ny theo phng phỏp vn ch s hu.
- Tớnh y : S liu bỏo cỏo ti chớnh hp nht ó phn ỏnh y s liu ca cỏc
cụng ty con v cỏc khon iu chnh cui nm cỏc khon mc t cỏc cụng ty liờn doanh,
liờn kt theo phng phỏp vn ch s hu.
- Tớnh ỳng k: Tt c cỏc bỏo cỏo ti chớnh ca cỏc cụng ty con v bỏo cỏo ti chớnh
ca riờng cụng ty m dựng lp bỏo cỏo ti chớnh hp nht cú cựng thi gian hch toỏn
hoc phự hp theo quy nh hin hnh ca Nh nc.
- ỏnh giỏ: Cỏc khon mc iu chnh t cụng ty con, cụng ty liờn doanh, liờn kt v
vn u t ca cụng ty m vo cụng ty con, cỏc khon ỏnh giỏ li ti sn, chờnh lch t
giỏ cui nm khi hp nht c ỏnh giỏ ỳng n.
- Nhng ri ro ch yu:
+ S liu bỏo cỏo ti chớnh ca cỏc cụng ty con khụng c hch toỏn thng nht v mt
ni dung v phng phỏp dn n s sai lch khi hp nht cỏc khon mc bỏo cỏo ti
chớnh hp nht.
+ K lp bỏo cỏo ti chớnh ca cỏc cụng ty con khụng ng nht.
+ Vic ỏnh giỏ cỏc khon mc v ti sn, chờnh lch t giỏ cỏc cụng ty con, cụng ty
liờn doanh, liờn kt khụng chớnh xỏc, khụng hp lý.
3.1.3. Cỏc th tc kim toỏn
a) ỏnh giỏ h thng kim soỏt ni b
Trong cỏc tp on hot ng theo c ch cụng ty m con hoc tng cụng ty nh nc,
h thng kim soỏt ni b c hiu l h thng kim soỏt ni b ca tp on hay tng
cụng ty v vic kim tra, ỏnh giỏ ch yu da trờn cỏc ni dung v tiờu chớ sau:
- Kim tra, xỏc nh mc kim soỏt v quan h kim soỏt gia cụng ty m, tng cụng
ty vi cỏc cụng ty con, cụng ty thnh viờn thụng qua t l vn gúp v s vn gúp ca
cụng ty m, tng cụng ty vo cỏc cụng ty con, cụng ty liờn doanh, liờn kt.
11
- Kim tra v xỏc nh cỏc cam kt ca cụng ty m, tng cụng ty vi cỏc cụng ty con,
cụng ty thnh viờn v cỏc khon n hoc trỏch nhim v cỏc ti sn, ngun vn ch s
hu.
- Kim tra v xỏc nh phn vn gúp v li ớch ca c ụng thiu s trong cỏc cụng ty
con.
b) Cỏc th tc phõn tớch
- S dng cỏc t sut v t trng vn u t v t trng doanh thu, chi phớ, li nhun
ca cụng ty m, cụng ty con, cụng ty thnh viờn, cỏc cụng ty liờn doanh, liờn kt trong
tng ti sn v ngun vn ca cụng ty m hoc tng cụng ty ỏnh giỏ v vai trũ v
mc nh hng ca cụng ty m, cỏc cụng ty con trong hot ng kinh doanh ca tp
on hoc tng cụng ty.
- Da vo cỏc t sut ti chớnh nh t sut c cu vn, ti sn, t sut thanh toỏn, t sut
sinh li vn kinh doanh, ỏnh giỏ tng quỏt v hiu qu hot ng v mc lnh
mnh, an ton v ti chớnh ca c tp on, tng cụng ty v cỏc cụng ty thnh viờn.
- So sỏnh v ỏnh giỏ vai trũ ca tp on hoc tng cụng ty nh nc i vi ngnh
kinh t cng nh ton b nn kinh t, cú quan im nhỡn nhn, ỏnh giỏ tng quỏt
hot ng ca tp on hoc tng cụng ty.
c) Th tc kim toỏn chi tit cỏc khon mc bỏo cỏo ti chớnh hp nht
Ni dung, trỡnh t th tc kim toỏn chi tit cỏc khon mc ca bỏo cỏo ti chớnh hp
nht v c bn ging nh kim toỏn chi tit cỏc khon mc bỏo cỏo ti chớnh mt doanh
nghip thnh viờn trỡnh by trong Ph lc kốm theo Quy trỡnh ny. Cỏc th tc kim
toỏn chi tit bỏo cỏo ti chớnh hp nht ch yu tp trung vo cỏc ni dung sau:
* Kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh ca riờng cụng ty m v cỏc cụng ty con c lp theo
phng phỏp giỏ gc da trờn cỏc tiờu chớ:
- Kim tra tớnh trung thc, hp lý v phng phỏp trỡnh by ca cỏc khon mc trờn bỏo
cỏo ti chớnh ca riờng cụng ty m v cỏc cụng ty con (ỏp dng ni dung, th tc kim
toỏn chi tit bỏo cỏo ti chớnh Ph lc).
- Kim tra tớnh thng nht v k hch toỏn ca bỏo cỏo ti chớnh riờng cụng ty m v cỏc
cụng ty con. Nu cú cụng ty con no cú k hch toỏn khụng thng nht vi cụng m
phi yờu cu n v c kim toỏn iu chnh li k hch toỏn.
- Kim tra tớnh thng nht v chớnh sỏch k toỏn v phng phỏp hch toỏn, phng phỏp
trỡnh by cỏc khon mc trờn bỏo cỏo ti chớnh ca riờng cụng ty m v cỏc cụng ty con.
Nu cú s khụng thng nht v chớnh sỏch k toỏn, phng phỏp hch toỏn thỡ xỏc nh
mc nh hng n bỏo cỏo ti chớnh hp nht cng nh yờu cu n v c kim
toỏn iu chnh li cho phự hp.
* Kim tra s sỏch k toỏn hp nht v cỏc bỳt toỏn iu chnh khi lp bỏo cỏo ti chớnh
hp nht.
- Kim tra tớnh chớnh xỏc vic cng cỏc khon mc tng ng ca cỏc bỏo cỏo ti chớnh
ca riờng cụng ty m v cỏc cụng ty con hp nht vo bỏo cỏo ti chớnh hp nht ca
tp on hoc tng cụng ty (i vi cỏc khon mc không phi iu chnh).
- Kim tra tớnh ỳng n cỏc bỳt toỏn iu chnh khi hp nht cỏc khon mc: iu
chnh cỏc khon u t ca cụng ty m vo cỏc cụng ty con. Giỏ tr ghi s ca khon
u t ca cụng ty m trong tng cụng ty con v phn vn ca cụng ty m trong vn ch
s hu ca cỏc cụng ty con phi c loi tr hon ton trờn bỏo cỏo ti chớnh hp nht.
12
- Kim tra tớnh ỳng n ca vic iu chnh cỏc khon phi thu, phi tr ni b trong
cựng tp on. Cỏc khon phi thu, phi tr ni b trong cựng tp on hoc tng cụng
ty phi c loi tr hon ton.
- Kim tra tớnh ỳng n ca vic iu chnh cỏc khon li nhun cha thc s phỏt sinh
t cỏc giao dch ni b. Cỏc khon li nhun cha thc hin t cỏc giao dch ni b
ang nm trong hng tn kho, ti sn c nh, li nhun trc thu phi c loi tr
hon ton.
- Kim tra tớnh ỳng n cỏc khon l cha thc s phỏt sinh t cỏc giao dch ni b.
Cỏc khon l cha thc s phỏt sinh t cỏc giao dch ni b phi c loi b trờn bỏo
cỏo ti chớnh hp nht tr khi chi phớ to nờn cỏc khon l ú khụng th thu hi c.
- Kim tra tớnh ỳng n, hp lý xỏc nh li ớch ca c ụng thiu s trờn Bng cõn
i k toỏn hp nht v Bỏo cỏo kt qu kinh doanh hp nht. Da vo t l vn gúp
ca c ụng thiu s ti cỏc cụng ty con kiểm tra xỏc nh phn vn gúp ca c ụng
thiu s trong tng vn ch s hu trờn Bng cõn i k toỏn hp nht v li nhun
thuc v c ụng thiu s trờn Bỏo cỏo kt qu kinh doanh hp nht.
- Kim tra tớnh ỳng n, hp lý v iu chnh lói, l cha phõn phi, chờnh lch tng
gim v ỏnh giỏ ti sn, chờnh lch tng, gim t giỏ ngoi t ca cỏc cụng ty liờn
doanh, liờn kt khi lp bỏo cỏo ti chớnh hp nht ca tp on hoc tng cụng ty.
* Kim tra tớnh ỳng n s liu tng hp cỏc bỳt toỏn iu chnh trờn s k toỏn hp
nht c phn nh vo bỏo cỏo ti chớnh hp nht.
Ngoi nhng ni dung kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh hp nht ca tp on, tng cụng ty
nh nc trỡnh by trờn, cỏc khon mc v ni dung kim toỏn khỏc ỏp dng th tc
kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh theo quy nh trỡnh by Ph lc kốm theo Quy trỡnh ny.
4. Kim toỏn tớnh tuõn th cỏc quy nh phỏp lut v cỏc quy nh khỏc
Sau khi thc hin cỏc th tc kim toỏn c bn, kim toỏn viờn cn xem xột quy nh
phỏp lý v cỏc quy nh khỏc ỏnh giỏ tớnh tuõn th trong vic chp hnh lut phỏp
ca n v c kim toỏn, c th cỏc th tc kim toỏn cú th ỏp dng:
a) i chiu, xỏc minh lm rừ:
- Mụi trng phỏp lý m doanh nghip ang hot ng;
- Cỏc bin phỏp ban lónh o s dng m bo khụng cú cỏc vi phm.
- Cỏc hot ng nghip v, giao dch ca n v cú m bo tuõn th cỏc quy nh phỏp
lut v cỏc quy nh khỏc cú liờn quan.
b) ỏnh giỏ (kim tra)
- Lp danh sỏch cỏc ti liu, h s kim tra;
- Kim tra cỏc h s, ti liu v cỏc hot ng, giao dch ca n v;
- Cỏc th tc khỏc.
5. Kim toỏn ỏnh giỏ tớnh hiu qu hot ng ca doanh nghip
5.1. Cỏc ch tiờu ch yu phn ỏnh hiu qu hot ng ca doanh nghip nh nc
- Mc thc hin c cỏc mc tiờu ca Nh nc t ra i vi doanh nghip nh
nc nh: m bo n nh ti chớnh, tin t quc gia; m bo ngun thu cho ngõn
sỏch; m bo cõn i v n nh nhu cu v sn phm, hng húa cho xó hi;
13
- S tng trng bn vng ca cỏc doanh nghip nh nc c th hin qua cỏc ch
tiờu tng trng v vn, doanh thu, li nhun v kh nng phỏt trin th trng sn
phm, dch v qua cỏc thi k.
- Bo ton c vn nh nc trong quỏ trỡnh hot ng.
- To c thờm nhiu cụng n vic lm v tng thu nhp ca ngi lao ng.
- Hat ng ca doanh nghip nh nc gúp phn bo v mụi trng v nõng cao i
sng an sinh xó hi.
5.2. Cỏc th tc kim toỏn hot ng
Sau khi thc hin cỏc th tc v ỏnh giỏ kt qu kim toỏn bỏo cỏo ti chớnh, kim toỏn
tớnh tuõn th, kim toỏn viờn, T trng T kim toỏn, Trng on kim toỏn thc
hin cỏc th tc kim toỏn hot ng nh sau:
- Lp bng tng hp lng húa nh lng v nh tớnh v cỏc ch tiờu v khi lng
sn phm doanh nghip cung cp đáp ứng nhu cầu th trng, doanh thu, s np ngõn
sỏch, thu nhp ca ngi lao ng,
- Da vo bng tng hp kt qu hot ng tớnh ra cỏc ch tiờu so sỏnh nh tc
tng trng, tc gia tng v quy mụ ti sn, vn, khi lng sn phm, doanh thu, li
nhun, cỏc khon np ngõn sỏch, thu nhp bỡnh quõn ca ngi lao ng,
- Xem xột ỏnh giỏ kh nng bo toàn vn nh nc ti doanh nghip.
- Xem xột mc tỏc ng hot ng kinh doanh ca doanh nghip n tỡnh hỡnh kinh
t - xó hi, n vic thc hin cỏc chớnh sỏch kinh t, tin t, cỏc cõn i kinh t ca ca
Nh nc, n mụi trng,
- Thc hin cỏc cuc kho sỏt trc tip mt s hot ng, phng vn, xỏc minh t cỏc t
chc liờn quan nh tng cụng ty, tp on, c quan chc nng nh nc,
- T kim toỏn, on kim toỏn t chc cỏc cuc hp, tho lun ỏnh giỏ tớnh hiu
qu hot ng ca doanh nghip theo tiờu chớ v kt qu kim toỏn ó thc hin a
ra kt lun v kin ngh cui cựng trc khi lp bỏo cỏo kim toỏn.
6. Cỏc th tc kim toỏn khỏc
Mt s th tc kim toỏn khỏc cú th tin hnh trong quỏ trỡnh kim toỏn m khụng liờn
quan n quy trỡnh kim toỏn c th no, cú th thc hin thờm cỏc th tc sau vo
chng trỡnh kim toỏn.
- Xem xột cỏc v kin tng, tranh chp: Kim toỏn viờn cn r soỏt cỏc v kin tng v
tranh chp ang tn ng hoc cú th phỏt sinh v xem xột nh hng ca nú n cỏc
bỏo cỏo ti chớnh ca n v. Mt s phng phỏp cú th ỏp dng nh: xem xột th t
liờn h vi lut s, xem xột cỏc chi phớ phỏp lý,
- ỏnh giỏ yờu cu bi thng: Kim toỏn viờn cn r soỏt v ỏnh giỏ cỏc yờu cu ũi
bi thng v nh hng ca nú ti cỏc bỏo cỏo ti chớnh.
- Xem xột, r soỏt biờn bn cỏc cuc hp ca Hi ng qun tr, ban giỏm c v c
ụng.
- Nguyờn tc hot ng liờn tc: Trong quỏ trỡnh lp k hoch v tin hnh kim toỏn,
kim toỏn viờn cn xem xột gi nh rng doanh nghip s tip tc hot ng liờn tc
trong tng lai hoc ớt ra khụng b phỏ sn trong tng lai gn cú th xỏc nh c v
khụng cú ý nh cng nh khụng bt buc phi gii th, ngng kinh doanh hoc phi
tỡm s bo m ca bờn ch n theo lut nh. Ti sn v ngun vn c ghi nhn trờn
14
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét