Nâng cao chất lượng bảo lãnh của Chi nhánh Ngân hàng Công thương Đống Đa

Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Bảng ký hiệu viết tắt
CN : Chi nhánh
NH CT : Ngân hàng Công thương
NHTM : Ngân hàng thương mại
NHNN : Ngân hàng nhà nước
TƯ : Trung ương
TPTD : Trưởng phòng tín dụng
CBTD : Cán bộ tín dụng
TNHH : Trách nhiệm hữu hạn
XD : Xây dựng
CTGT : Công trình giao thông
LN : Lợi nhuận
DPRR : Dự phòng rủi ro
5
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Lời mở đầu
Trong xu thế chung của đất nước là hội nhập và toàn cầu hóa, các hoạt
động kinh tế đang ngày càng sôi động và đi kèm với nó là sự mở rộng của
những giao dịch thương mại cả về hình thức cũng như về quy mô. Tuy
nhiên, trong các giao dịch nhất là giao dịch quốc tế, giữa các bên thường
gặp khó khăn khi tìm hiểu thông tin về đối tác nên không thể có sự tin tưởng
để ký hợp đồng. Nhưng khó khăn này hoàn toàn có thể khắc phục được bằng
dịch vụ bảo lãnh ngân hàng. Ngân hàng với uy tín của mình sẽ đứng ra cam
kết cho bên thứ ba rằng khách hàng được bảo lãnh của mình sẽ thực hiện
đúng nghĩa vụ đã thỏa thuận, ngân hàng sẽ thanh toán số tiền bảo lãnh cho
bên thứ ba nếu khách hàng không thực hiện nghĩa vụ của mình.
Hiện nay, dịch vụ bảo lãnh đang là một dịch vụ có tốc độ tăng trưởng
cao và có vị trí quan trọng so với các dịch vụ khác của ngân hàng. Thứ nhất,
vì đây là một dịch vụ mới xuất hiện từ nảy sinh do nhu cầu trong hoạt động
kinh tế, do đó dịch vụ này đang ở trong thời kỳ tăng trưởng theo chu kỳ sống
của sản phẩm, dịch vụ. Thứ hai, dịch vụ này đem lại nhiều lợi ích cho ngân
hàng hơn là chi phí phải bỏ ra, các ngân hàng rất mong muốn thực hiện dịch
vụ này để đem lại nguồn thu lớn cho mình. Tuy nhiên, sự cạnh tranh đang
trở nên gay gắt giữa các tổ chức tài chính đã buộc các ngân hàng phải chủ
động tìm cách nâng cao chất lượng dịch vụ nói chung và chất lượng dịch vụ
bảo lãnh nói riêng. Việc nâng cao chất lượng dịch vụ giờ đây đã trở thành
vấn đề “sống còn” của các ngân hàng thương mại, Chi nhánh Ngân hàng
Công thương Đống Đa cũng không nằm ngoài quy luật đó.
Căn cứ vào tình hình kinh tế, thực trạng hoạt động của ngành ngân
hàng, và qua quá trình thực tập ở CN NHCT Đống Đa, em đã quyết định
6
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
chọn đề tài chuyên đề tốt nghiệp là: ”Nâng cao chất lượng bảo lãnh của
Chi nhánh Ngân hàng Công thương Đống Đa” .
Chuyên đề được nghiên cứu theo những mục tiêu là tìm hiểu những lý
luận chung về chất lượng bảo lãnh của NHTM; căn cứ vào lý luận chung để
phân tích, đánh giá về thực trạng chất lượng bảo lãnh của CN NHCT Đống
Đa và đưa ra những giải pháp để nâng cao chất lượng bảo lãnh của CN trong
thời gian tới. Các phương pháp nghiên cứu được áp dụng trong chuyên đề là
phương pháp nghiên cứu của nghĩa duy vật biện chứng, kết hợp với các
phương pháp thống kê, phân tích, so sánh, tổng hợp,…
Kết cấu của chuyên đề gồm 3 chương:
Chương 1: Chất lượng bảo lãnh của Ngân hàng thương mại
Chương 2: Thực trạng chất lượng bảo lãnh của Chi nhánh Ngân hàng Công
thương Đống Đa
Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng bảo lãnh của Chi nhánh Ngân
hàng Công thương Đống Đa
7
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Chương 1: Chất lượng bảo lãnh của Ngân hàng
thương mại
1.Bảo lãnh của Ngân hàng thương mại
1.1 Dịch vụ bảo lãnh của Ngân hàng thương mại
1.1.1 Tổng quan về bảo lãnh ngân hàng
Bảo lãnh ngân hàng là loại hình dịch vụ tương đối mới so với các dịch
vụ ngân hàng thương mại khác. Vào những năm 60 của thế kỷ XX, nghiệp
vụ bảo lãnh đầu tiên đã được thực hiện ở Mỹ. Đến đầu những năm 70, bảo
lãnh bắt đầu được sử dụng trong các giao dịch thương mại quốc tế, xuất phát
từ yêu cầu của các nước trong khu vực Trung Đông. Do có nguồn dầu mỏ
dồi dào các nước ở khu vực Trung Đông đã giàu lên nhanh chóng, từ đó nảy
sinh nhu cầu xây dựng cơ sở hạ tầng, củng cố an ninh, quốc phòng Các
quốc gia Trung Đông đã ký kết hợp đồng kinh tế với các nước phương Tây
để triển khai và xây dựng công trình cơ sở hạ tầng cho họ. Những hợp đồng
kinh tế này có giá trị rất lớn và nhiều rủi ro cho các nước chủ nhà. Để đảm
bảo an toàn, họ đã đưa ra yêu cầu phải có sự đảm bảo vững chắc trong việc
thực hiện các hợp đồng của các nước phương Tây thông qua hình thức bảo
lãnh của ngân hàng. Đó là nghiệp vụ bảo lãnh thực hiện hợp đồng đầu tiên
trên thế giới. Ngày nay, bảo lãnh ngân hàng đã trở thành một nghiệp vụ phổ
biến với doanh số gia tăng một cách đáng kinh ngạc ở hầu hết các quốc gia
trên thế giới. Trong giao dịch quốc tế, bảo lãnh ngân hàng được thực hiện
theo qui ước thống nhất do phòng thương mại quốc tế ICC ban hành.
Bảo lãnh ngân hàng bắt đầu có mặt ở Việt Nam vào khoảng cuối thập
kỷ 80. Khi hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp ngày càng trở nên
phong phú, các doanh nghiệp nhận thấy cần phải có một tổ chức chuyên
môn có đủ năng lực, uy tín đứng ra đảm bảo quyền lợi của các bên trong các
8
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
quan hệ thương mại để giảm thiểu rủi ro trong kinh doanh. Từ nhu cầu đó,
dịch vụ bảo lãnh của ngân hàng thương mại ở Việt Nam đã được ra đời.
1 Khái niệm
Bảo lãnh ngân hàng là cam kết bằng văn bản của ngân hàng dưới hình
thức thư bảo lãnh về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng
của ngân hàng khi khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ như đã cam
kết. Khách hàng sẽ bị ghi nợ bắt buộc và bị tính lãi trên số tiền đó như một
khoản vay thông thường.
Bên bảo lãnh là bên phát hành bảo lãnh, có trách nhiệm thanh toán
thay cho bên được bảo lãnh khi bên này không thực hiện đúng cam kết trong
hợp đồng đã ký với bên thứ ba. Bên bảo lãnh là các tổ chức tín dụng gồm:
ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng phi Ngân hàng hoạt động theo
luật các tổ chức tín dụng.
Bên được bảo lãnh: là các tổ chức và cá nhân trong nước và nước
ngoài, có trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ của mình như trong hợp đồng
cơ sở đã ký kết với bên thụ hưởng bảo lãnh. Ngân hàng không được bảo
lãnh đối với những người sau:
 Thành viên hội đồng quản trị, ban kiểm soát, tổng giám đốc
(giám đốc), phó tổng giám đốc (phó giám đốc) của ngân hàng.
 Cán bộ, nhân viên của chính ngân hàng đó thực hiện nhiệm vụ
thẩm định, quyết định bảo lãnh.
Bên nhận bảo lãnh (bên thụ hưởng bảo lãnh) là các tổ chức, cá nhân
trong và ngoài nước, được thụ hưởng các cam kết bảo lãnh của ngân hàng và
có quyền yêu cầu ngân hàng đứng ra thanh toán khi chứng minh được bên
được bảo lãnh đã không thực hiện hợp đồng như cam kết.
2 Đặc điểm của bảo lãnh
9
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
- Bảo lãnh là một hình thức tài trợ của ngân hàng cho khách hàng thông qua
uy tín của ngân hàng, trong đó khách hàng có thể tìm nguồn tài trợ mới, mua
được hàng hóa hoặc thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm thu
lợi.
- Bảo lãnh là một hoạt động phái sinh bởi vì quan hệ bảo lãnh phát sinh từ
quan hệ của bên nhận bảo lãnh với bên được bảo lãnh. Bảo lãnh thường có 3
bên đó là bên nhận bảo lãnh, bên được bảo lãnh và bên bảo lãnh. Do đó,
trong một nghiệp vụ bảo lãnh thường có sự kết hợp giữa ba hợp đồng kinh
tế:
Một là hợp đồng cơ sở được ký kết giữa bên được bảo lãnh và bên
nhận bảo lãnh.
Hai là hợp đồng kinh tế giữa bên được bảo lãnh và bên bảo lãnh
Ba là hợp đồng bảo lãnh của bên bảo lãnh với bên nhận bảo lãnh
Sơ đồ mối quan hệ giữa các bên trong bảo lãnh


Hợp đồng kinh tế Hợp đồng bảo lãnh

Hợp đồng cơ sở
- Bảo lãnh là hoạt động tài trợ ngoài bảng cân đối kế toán. Nó được xếp vào
loại tài sản ngoại bảng của ngân hàng vì ngân hàng chưa phải xuất quỹ cho
khách hàng sử dụng khi cam kết bảo lãnh. Khi đáo hạn, khách hàng không
có khả năng thanh toán ngân hàng mới xuất tiền để thanh toán hộ và ghi nợ
bắt buộc cho khách hàng. Hơn nữa, người thụ hưởng chỉ có quyền đòi hoàn
trả từ phía người phát hành thư bảo lãnh khi họ đáp ứng được đầy đủ các
điều kiện ghi trong thư bảo lãnh
10
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
- Nghiệp vụ bảo lãnh cũng thuộc loại nghiệp vụ tín dụng của ngân hàng vì
bảo lãnh cũng có rủi ro như một khoản tín dụng. Khi cấp bảo lãnh ngân hàng
cũng phải thẩm định giống như khi cấp một khoản tín dụng.
- Bảo lãnh tạo mối liên kết trách nhiệm tài chính và san sẻ rủi ro. Trách
nhiệm tài chính trước hết thuộc về khách hàng, trách nhiệm của ngân hàng
chỉ phát sinh khi khách hàng không thực hiện nghĩa vụ với bên thứ ba. Tuy
nhiên, ngân hàng sẽ phải bồi thường cho bên thứ ba khi khách hàng của
ngân hàng không thực hiện cam kết nên rủi ro của bên thứ ba, có nghĩa là
ngân hàng đã gánh chịu một phần rủi ro cho bên thứ ba. Do vậy ngân hàng
phải có được mức lợi nhuận tương ứng cho rủi ro của mình. Ngân hàng sẽ
tính phí bảo lãnh căn cứ vào mức độ rủi ro của từng khoản bảo lãnh.
1.1.2Vai trò của bảo lãnh
a.Đối với nền kinh tế
Khi nền kinh tế ngày càng phát triển, các hoạt động tài chính trực tiếp
cũng gia tăng nhanh trên toàn thế giới. Người vay thường thích bán chứng
khoán trực tiếp cho nhà đầu tư hơn là vay tiền ngân hàng. Tuy nhiên, tài
chính trực tiếp làm tăng mối lo ngại về rủi ro vỡ nợ của người vay, chỉ có
bảo lãnh của một ngân hàng uy tín mới có thể giải quyết được vấn đề này.
Dịch vụ bảo lãnh ngân hàng đã hỗ trợ cho các doanh nghiệp, các cơ sở
kinh doanh tiếp cận được với nguồn vốn phù hợp hay thực hiện giao dịch dễ
dàng. Ví dụ như bảo lãnh vay vốn giúp những đơn vị thiếu vốn tiếp cận
được với nguồn vốn phù hợp, chi phí thấp. Bảo lãnh thực hiện hợp đồng
giúp việc thi công các công trình lớn, quan trọng của đất nước một cách
nhanh chóng, hiệu quả. Như vậy, bảo lãnh đã góp phần thúc đẩy sản xuất
kinh doanh phát triển, tức là thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
b.Đối với ngân hàng
11
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Bảo lãnh tạo điều kiện cho ngân hàng có được các khoản thu nhập bổ
sung dựa trên khả năng đánh giá tín dụng đối với khách hàng mà không cần
cam kết trực tiếp cung cấp vốn. Ngân hàng sẽ nhận được một khoản phí cho
việc cung cấp dịch vụ bảo lãnh (Phí sẽ tính trên % số tiền bảo lãnh).
Chi phí phát hành thư bảo lãnh tương đối thấp, ngân hàng không phải
trích lập dự trữ bắt buộc. Ngoài ra, ngân hàng thường biết rõ về tình hình tài
chính của các khách hàng xin bảo lãnh (ví dụ như khách hàng đã từng xin
vay vốn của ngân hàng) nên chi phí thẩm định bảo lãnh thường thấp.
Trên thực tế rất ít khi người phát hành thư bảo lãnh bị yêu cầu phải
thanh toán cho hợp đồng bảo lãnh, vì khách hàng yêu cầu bảo lãnh thường là
các khách hàng đã có quan hệ tín dụng thân thiết với ngân hàng từ trước.
Khi các khách hàng yêu cầu bảo lãnh, ngân hàng thường yêu cầu khách hàng
phải ký quỹ một khoản tiền nhất định theo tỷ lệ % trên số tiền bảo lãnh. Tùy
theo rủi ro của khoản bảo lãnh và khách hàng mà tỷ lệ ký quỹ thay đổi từ 0 –
100% (những khách hàng mới giao dịch với ngân hàng lần đầu hoặc có tình
hình tài chính không lành mạnh ngân hàng thường bắt ký quỹ 100%). Khoản
tiền này mang lại nguồn vốn kinh doanh cho ngân hàng với chi phí rất thấp.
c.Đối với bên được bảo lãnh
Bảo lãnh là sự tài trợ cho doanh nghiệp thông qua uy tín của ngân
hàng giúp. Khi doanh nghiệp thiếu vốn, doanh nghiệp chưa đủ độ tin cậy và
uy tín với bạn hàng, bảo lãnh ngân hàng sẽ hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm
được nguồn vốn trong nước cũng như nước ngoài với chi phí thấp hơn so
với phải đi vay ngân hàng.
12
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Bảo lãnh ngân hàng cũng tạo ra sự tin tưởng cho các bạn hàng. Có bảo
lãnh ngân hàng, các doanh nghiệp sẽ có nhiều thuận lợi khi đấu thầu, thực
hiện giao dịch hay ký kết hợp đồng.
1.Đối với bên nhận bảo lãnh
Chức năng quan trọng nhất của bảo lãnh ngân hàng là đảm bảo khả
năng được thanh toán cho bên nhận bảo lãnh trong trường hợp bên yêu cầu
bảo lãnh không thực hiện đúng các cam kết với bên nhận bảo lãnh. Bảo lãnh
ngân hàng mang lại sự tin tưởng cho bên thứ ba, hạn chế những tổn thất mà
bên thứ ba có thể gặp phải do thông tin không cân xứng hay rủi ro đạo đức.
Trước khi phát hành bảo lãnh, ngân hàng đã thẩm định các khách hàng rất kỹ
và chuyên nghiệp, bên thứ ba sẽ không phải mất thời gian kiểm tra khách
hàng. Bảo lãnh ngân hàng cũng có nghĩa là khách hàng được bảo lãnh sẽ
phải chịu thêm sự ràng buộc, giám sát, đốc thúc của ngân hàng ngoài sự
giám sát của bên thứ ba, như vậy khả năng thực hiện được cam kết trong hợp
đồng sẽ cao hơn. Nếu bên được bảo lãnh không thực hiện cam kết, bên thứ
ba cũng sẽ được ngân hàng bồi thường thiệt hại. Bảo lãnh ngân hàng thực tế
đã mang lại rất nhiều lợi ích cho bên nhận bảo lãnh.
1.1.3. Phân loại bảo lãnh
a.Căn cứ vào bản chất bảo lãnh
- Bảo lãnh trực tiếp
Bảo lãnh trực tiếp là loại hình bảo lãnh trong đó ngân hàng phát hành
bảo lãnh chịu trách nhiệm trực tiếp cho bên được bảo lãnh. Trong bảo lãnh
trực tiếp thường có ba bên tham gia là ngân hàng bảo lãnh, bên được bảo
lãnh và bên nhận bảo lãnh.
- Bảo lãnh gián tiếp
Bảo lãnh gián tiếp là loại hình bảo lãnh trong đó ngân hàng phát hành
bảo lãnh theo chỉ thị của một ngân hàng trung gian phục vụ cho người được
13
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
bảo lãnh dựa trên một bảo lãnh khác là bảo lãnh đối ứng. Người được bảo
lãnh không phải bồi hoàn trực tiếp cho ngân hàng phát hành bảo lãnh, nghĩa
vụ bồi hoàn thuộc về ngân hàng trung gian. Trong bảo lãnh gián tiếp có ít
nhất 4 bên tham gia là ngân hàng phát hành bảo lãnh, ngân hàng trung gian,
bên được bảo lãnh và bên hưởng bảo lãnh. Bảo lãnh gián tiếp được sử dụng
chủ yếu trong trường hợp người thụ hưởng và người được bảo lãnh ở hai
quốc gia khác nhau, ngân hàng của người được bảo lãnh không có đại lý ở
nước của người thụ hưởng. Khi đó, ngân hàng phục vụ người được bảo lãnh
phải đề nghị một ngân hàng ở quốc gia đó phát hành bảo lãnh. Bảo lãnh gián
tiếp đem lại sự an toàn cao hơn cho người thụ hưởng.
Sơ đồ bảo lãnh gián tiếp
Phát hành BL
BL đối ứng
BL Thông báo
BL

Yêu cầu BL
Ký hợp đồng
- Đồng bảo lãnh
Đồng bảo lãnh là việc nhiều tổ chức tín dụng cùng bảo lãnh cho một
nghiệp vụ của khách hàng thông qua một tổ chức tín dụng làm đầu mối.
Trong đồng bảo lãnh của ngân hàng, một ngân hàng sẽ đóng vai trò là ngân
hàng đầu mối phát hành bảo lãnh và có sự tham gia của các ngân hàng thành
viên khác. Trong trường hợp phải chi trả cho người thụ hưởng theo cam kết
14

Xem chi tiết: Nâng cao chất lượng bảo lãnh của Chi nhánh Ngân hàng Công thương Đống Đa